Độc đáo về kiến trúc đình Hàng Kênh - nơi thờ phụng một vị tên miền authoritynh tướng của vùng đất Hcửa ải Phòng petshelterusa.com

Item: Độc đáo về kiến trúc đình Hàng Kênh - nơi thờ phụng một vị tên miền authoritynh tướng của vùng đất Hcửa ải Phòng petshelterusa.com
Author: petshelterusa.com

Đình Hàng Kênh là một trong những ngôi đình cổ nhất ở thành phố Hquan ải Phòng, năm 1719, dân làng xây dựng đền tại đây để thờ một vị Thành hoàng làng có công giúp Trần Hưng Đạo tiến công quân Nguyên Mông trên sông Bạch Đằng. Nhưng tới năm 1851, vua Tự Đức sắc phong tu bửa thành đình thờ Tổ Trưng hưng Ngô Quyền.

Theo nhiều Power nguồn tài liệu khhung bạo nhau ghi chép, đình Hàng Kênh được xây dựng trên nền của ngôi đền thờ tên miền authoritynh tướng Vũ Chí Thắng. Ông là tướng dưới trướng của Hưng Đạo Đại Vương (Trần Quốc Tuấn, 1228- 1300) tiến công quân Nguyên Mông xâm lược. Khi tổ quốc thanh na ná phân bình, Vũ Chí Thắng trở lại quê hương giúp dân an cư lạc nghiệp. Dân làng tôn ông là "Phúc Thần" và lập miếu thờ phụng.

Đến thời Tự Đức (1851) có sắc phong cho 17 làng xã và 5 tổng của huyện An Dương, phủ Kinh Môn, Hquan ải Dương (trong đó có làng Hàng Kênh), xây dựng những hiểm công trình thờ cúng Ngô Quyền (vị vua trước tiên của nhà Ngô, trị vì từ năm 939- 944, là vị Tổ Trưng hưng của Việt Nam.

Dân làng Hàng Kênh trùng lặp tu ngôi đền thành nơi thờ cúng Ngô Quyền. Thành hoàng làng Vũ Chí Thắng được rước về đền Từ Vũ (đền thờ Thánh họ Vũ), những độch đình Hàng Kênh hơn 200m.

Tòa Đại đình gồm Tiền đường, Bái đường và Hậu đường nằm đình Hàng Kênh (quận Lê chân, TP. Hquan ải Phòng). Hình ảnh: Thu Thủy

Cthâm nho tư liệu đã ghi chép rằng, Ngô Quyền sinh ra trong một gia đình tên miền authoritynh gia vọng tộc, đời đời kiếp kiếp làm quan ở đất Đường Lâm. Tương truyền ông tổ tư đời của Ngô Quyền là Ngô Xuân, người đã tuyển mộ hàng trăm thủ hạ theo Triệu Quang Phục tiếp tục sự nghiệp nhân vật của Lý Bí chống quân Lương. Ông lập nhiều chiến công được phong làm Thổ Tù và được phụ vương truyền con nối chức tước. Cha Ngô Quyền là Ngô Mân làm Châu mục châu Đường Lâm. Thần tích Đình Gia Viên ghi chép cụ thể Ngô Quyền sinh 12 tháng 3 năm Đinh Tỵ.

Ngay từ nhỏ, ông tỏ ra là một người trí dũng song toàn. Khi sống ở quê với phụ vương mẹ và được phụ vương dạy cho thuật bắn cung nỏ, sử dụng gươm trị giáo, chung bạo điều kín về binh pháp. Ngô Quyền lớn lên trong lúc tổ quốc vừa mới giành được quyền tự chủ. Ông đã tiếp nối đời phụ vương ông về việc khẳng định quyền tự chủ, kiên quyết dành và giữ nền độc lập dân tộc. Ông sớm bộc lộ tài năng kiệt xuất và đã trở thành một vị tướng tài được nhân dân kính mến, quân sĩ khâm phục.

Tòa Hữu vu nằm trong khuôn viên sân đình Hàng Kênh (quận Lê chân, TP. Hcửa ải Phòng). Hình ảnh: Thu Thủy

Công trình đình Hàng Kênh có vẹn toàn chung bạo hạng mục cụ thể như: Đại đình, Sân đình, Nghi môn, và chung bạo công trình phụ trợ khhung bạo như Tả vu, Hữu vu, Văn Từ.

Tòa đại đình có kết cấu 7 gian với kiến trúc trọng yếu, quy mô bề thế. Phần mái tòa Đại đình được lợp ngói mũi hài đầu đao cong vút. Bộ sườn được làm từ 42 cột gỗ lyên ổn cao 5m, chu vi mỗi cột gần 2m tạo nên sự nặng tay và kĩ năng Chịu lực cao. Phía trước Nghi môn đình Hàng Kênh là ao đình hình bán nguyệt. Đỉnh trụ trang trí tứ phượng; thân trụ phía trên trang trí cvô lương ô lồng đtrằnn, giữa là ô trang trí câu đối, đế thắt dạng cổ nhân tìnhng. Hai cổng phụ có mái phía trên với 2 tầng mái, 8 mái. Nghi môn đình gắn liền với tường xung quanh đình. Sân đình Hàng Kênh rộng, được lát bằng gạch Bát Tràng, xung quanh sân có nền móng tường xây thấp, dạng tường hoa. Hai phía sân là nhị tòa Tả vu, Hữu vu, đặt trên bệ nền cao 3 bậc so với mặt sân. Hai tòa có hình dáng giống nhau, gồm 3 gian, 2 chái, đầu hồi bít đốc, 2 mái; đầu hồi nhô ra nhị trụ biểu (tại hàng hiên); 3 gian giữa là cửa bức bàn, 2 gian phía hồi xây tường có trổ lỗ thoáng hình tròn.

Hồ Bán Nguyệt - nơi tổ chức những độc tiết mục múa rối nước trong những độc ngày hội tại đình Hàng Kênh (quận Lê chân, TP. Hcửa ải Phòng). Hình ảnh: Thu Thủy

Đặc biệt, tại đây có công trình Văn Từ hay Văn Miếu nằm phía phcửa ải của đình, gồm tòa Tiền tế và Hậu cung. Hậu cung là nơi thờ Khổng Tử và ban thờ của một số vị Nho học nổi tiếng như Chu Văn An (1292- 1370, Văn Trinh Công, được tiến công trị giá là ông tổ của những độc nhà nho nước Việt); Nguyễn Bỉnh Khiêm (quê Vĩnh Bảo, Hcửa ải Phòng, 1491- 1585, trạng nguyên, Trình Quốc Công, nhà tiên tri); Trần Tất Văn (quê Kiến An, Hcửa ải Phòng, 1428 – 1527, Trạng nguyện, Thượng thư); Lê Ích Mộc (quê Thủy Nguyên, Hcửa ải Phòng, 1458- 1583, Trạng nguyên, Tả thị lang).

Khung Chịu lực bằng gỗ llặng, có 42 cột tại đình Hàng Kênh (quận Lê Chân, TP. Hquan ải Phòng). Hình ảnh: Thu Thủy

Đình Hàng Kênh có tới 368 bức chạm khắc (chạm lộng) lớn nhỏ được ghép thành chung bạo mảng lớn trong đình (phía trong 252 bức, phía ngoài 116 bức). Tương tự như trong chung bạo ngôi đình nổi tiếng vùng Đồng bằng Bắc Bộ, chung bạo bức chạm tại đây được thể hiện trên chung bạo thành phần kiến trúc gỗ như đầu dư, xà, bẩy, trên nền móng cửa võng. Chung bạo bức chạm có thể phân thành từng lớp với nội dung khhung bạo nhau, hoặc đan xen nhau, quét hình tượng rồng làm chủ đạo…Nội dung của chung bạo bức chạm miêu tả cốt yếu về cảnh tự nhiên.

Hình tượng ổ rồng được chạm khắc tinh xảo lưu giữ tại đình Hàng Kênh (quận Lê Chân, TP. Hcửa quan Phòng). Hình ảnh: Thu Thủy

Tại đây có vô số những nghiệt chạm khắc từ những nghiệt loài Tứ Linh như: Long, ly, quy, phụng, tới những nghiệt loài vật gần gụi với người như chyên ổn, ngựa…, Tứ quý, hoa lá hình đao mthâm độc dạng lượn sóng hoặc vân xoắn cuộn. Rồng là linh vật được chạm khắc nhiều với gần 400 con trong 156 bức chạm khắc. Hình tượng cốt yếu: "Đầu rồng", "Ổ rồng", "Lưỡng long chầu nguyệt "…theo phong những nghiệth thời Hậu Lê.

Ban Thờ Đức Ngô Vương Quyền tại Hàng Kênh (quận Lê Chân, TP. Hquan ải Phòng).

Tòa Tiền đường tại Hàng Kênh (quận Lê Chân, TP. Hcửa ải Phòng).

Ngoài ra, đình Hàng Kênh còn lưu giữ được nhiều di vật cổ có trị giá trị như: tượng thờ Ngô Vương Quyền, tượng phỗng (niên đại cuối thế kỷ 17 đầu thế kỷ 18, đặt trong Hậu cung), tượng voi và ngựa (niên đại tầm thế kỷ 19, đặt tại Tiền đường); sắc phong (từ thời Hậu Lê tới cuối thời Nguyễn), đại tự, án thư, lư hương, hoành phi, sắc phong, kiệu thờ, cửa võng, chuông đồng, khánh đồng, voi và ngựa gỗ… Đình được xếp hạng di tích cấp quốc gia năm 1962, trong đình còn lưu giữ nhiều hiện vật quý: văn bia ghi tên tuổi những người của làng đỗ đạt từ 1460 tới 1693.

Nghi môn gồm 3 cổng, 1 cổng chính 2 cổng ngtàn ách tại đình Hàng Kênh, (quận Lê Chân, TP. Hquan ải Phòng). Hình ảnh: Thu Thủy

Đặc biệt, trong cvô lương mảng chạm khắc pic hàng trăm con rồng mang những dáng vẻ, tư thế khvô lương nhau. Có Lúc thì tạc theo từng ổ, có Lúc lại là rồng mẹ vấn vít phía rồng con giữa rừng hoa lá, cỏ cây. Theo cvô lương nhà sử học, hiếm có nơi nào mà cvô lương nghệ nhân lại sử dụng lối "bông hình" để chạm khắc nên những tuyệt tvô lương như ở đình Hàng Kênh.

Ngoài nét rực rỡ trong kiến trúc, đình Hàng Kênh còn có trị giá trị cao về mặt điêu khắc. Nhờ những đôi bàn tay khôn khéo, kỹ năng sáng tạo của những nghiệt nghệ nhân mà những nét điêu khắc tinh xảo, giao xoa giữa phong những nghiệth nghệ thuật thời Lê và thời Nguyễn.

Đình Hàng Kênh kinh nghiệm với quá trình trở thành tân tiến của dân tộc, là nơi lưu giữ lại những trị giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật rực rỡ và hiện đang là nơi sinh hoạt tâm linh thường xuyên của người dân Hcửa ải Phòng cũng như du khvô lươngh thập phương.